Heb ik op basis van de stappen 1 tot en met 3 van de meldcode een vermoeden van of is er sprake van huiselijk geweld en/of kindermishandeling?

• Toelichting

  De professional vraagt zich na het doorlopen van de stappen 1, 2 en 3 af of het huiselijk geweld en/of kindermishandeling nog steeds gaande is of dat er nog steeds sprake is van een vermoeden daarvan. In alle stappen van de meldcode is het mogelijk deze af te sluiten. Ook is het op ieder moment mogelijk de meldcode opnieuw te starten. De professional legt de bevindingen vast in het dossier. Het model met de stappen van de meldcode en de daarin opgenomen afwegingsvragen veronderstelt een zekere volgordelijkheid. In de praktijk lopen deze stappen en de te maken afwegingen in hulpverleningsprocessen vaak door elkaar heen. 

Kom je er niet uit, raadpleeg dan een collega, de aandachtsfunctionaris in je organisatie of bel anoniem Veilig Thuis.

0800 2000

Heb ik een vermoeden van of is er sprake van acute of structurele onveiligheid?

• Acute onveiligheid

  Van acute onveiligheid is sprake als een persoon in direct fysiek gevaar verkeert en de veiligheid nu en de komende dagen niet gegarandeerd is. Hij of zij heeft direct bescherming nodig. Bij het afwegen van signalen van huiselijk geweld of kindermishandeling schat een professional allereerst en voortdurend in of een betrokkene acuut (levens)gevaar loopt. Dit betreft de aanwezigheid van fysiek of seksueel geweld (met of zonder letsel). Of, bij zorgafhankelijke kinderen of (oudere) volwassenen, de áfwezigheid van de meest basale verzorging (waaronder eten, drinken, kleding en onderdak). Het kan ook gaan om het onnodig toedienen van medicijnen of het verrichten van onnodige (medische) zorg.

  Een specifieke vorm van acute onveiligheid is ‘disclosure’ (ook wel onthulling genoemd). Hierbij vragen slachtoffers, kinderen en/of volwassenen, uit zichzelf een professional om hulp bij huiselijk geweld of kindermishandeling, of zich hierover uiten zonder hulp te vragen. Dit betekent veelal dat het slachtoffer een acute crisis ervaart en vreest voor de veiligheid en/of het welzijn van zichzelf of gezinsleden.

• Vragen ter afweging bij acute onveiligheid
  • Verkeert een van de betrokkenen in direct (levens)gevaar?
  • Is er ernstig letsel met een vermoeden dat dit is toegebracht, of een poging daartoe?
  • Is er sprake van mensenhandel (uitbuiting of gedwongen prostitutie)?
  • Is er een acute dreiging om zichzelf én/of een naaste te doden, ernstig letsel toe te brengen of hun vrijheid te benemen?
  • Is er sprake van geweld of verwaarlozing leidend tot verminkingen of handicaps?
  • Is er sprake van een uitspraak die wijst op een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling?
• Voorbeeld acute onveiligheid

  Een vrouw van 35 met een verstandelijke beperking gaat in het weekend bij haar vriend op bezoek die samen met zijn vader in een huis woont. De week erop vertelt ze dat ze in het weekeind seks heeft gehad met de vader van haar vriend. Dat moest van hem. Ze wist het niet zo goed en durfde geen nee te zeggen. Het was toch de vader van haar vriend.

• Structurele onveiligheid

  Bij structurele onveiligheid is er sprake van herhaling of het voortduren van een onveilige situatie of geweld. Een voorgeschiedenis van huiselijk geweld of kindermishandeling is de belangrijkste voorspeller voor het voortduren van onveiligheid (plegerschap of slachtofferschap) in de toekomst. Er kan sprake zijn van een patroon van herhaald geweld, maar ook van permanente tekortkomingen in de geestelijke en/of lichamelijke verzorging van zorgafhankelijke kinderen en/of volwassenen. Structurele onveiligheid heeft schadelijke gevolgen door de herhaling van de feiten, de voortdurende dreiging en (emotionele) onveiligheid.

• Vragen ter afweging bij structurele onveiligheid
  • Is er sprake van eerder (aangetoond) huiselijk geweld of kindermishandeling in het cliëntsysteem?
  • Is er gedurende enkele weken of langer sprake van geweld of andere onveilige situaties tussen leden in een cliëntsysteem?
  • Ondergaan de kinderen of een kwetsbare volwassene structureel emotioneel en/of psychisch geweld?
  • Is er sprake van (een vermoeden van) seksueel misbruik van minderjarige kinderen?
  • Is er sprake van (zich herhalend) geweld in een cliëntsysteem dat zorg mijdt, veelvuldig verhuist of ‘shopt’ langs allerlei instellingen? 
  • Is er sprake van financiële uitbuiting door een betrokkene/familielid van een zorgafhankelijke volwassene?
• Voorbeeld structurele onveiligheid

  Een jongen van 16 jaar woont bij zijn ouders. In het weekend gaat hij naar een pleeggezin. Zijn moeder heeft angsten, pleinvrees en is recent behandeld voor kanker. Zijn vader heeft MS en verplaatst zich in een rolstoel. De jongen is gediagnosticeerd met ADHD, heeft dyslexie en hij is sociaal jonger dan zijn kalenderleeftijd. Het gezin heeft al vele behandelingen en hulp gehad. De jongen lijkt af te glijden: hij blowt, doet wat hij wil, heeft de verkeerde vrienden en spijbelt. Zijn ouders verliezen de grip op hem. Hij wordt steeds vaker agressief naar hen (schelden, dreigen met slaan, duwen en schoppen van zijn vader).

Kom je er niet uit, raadpleeg dan een collega, de aandachtsfunctionaris in je organisatie of bel anoniem Veilig Thuis.

0800 2000

Een melding bij Veilig Thuis is aangewezen. Doorloop de volgende drie afwegingen in samenspraak met Veilig Thuis.

Ben ik in staat effectieve (passende) hulp te bieden of organiseren?

• Toelichting

  Binnen de mogelijkheden van het beroep, de eigen kennis en/of deskundigheid, de organisatie waar hij werkt en persoonlijke omstandigheden, weegt de professional of hij zichzelf voldoende in staat acht op dat moment te handelen naar de onveilige situatie of de vermoedens daarvan. Het is belangrijk na de melding in gezamenlijk overleg met Veilig Thuis te bepalen welke hulp nodig is en wie wat kan bieden.

• Vragen ter afweging
  • Heeft de professional de mogelijkheid indien nodig het slachtoffer in veiligheid te brengen?
  • Zijn er duidelijke afspraken over de veiligheid met het cliëntsysteem en de betrokken professionals te maken?
  • Is er voldoende zicht op onveilige gebeurtenissen in het verleden?
  • Voelt de professional zich voldoende deskundig en bekwaam om veiligheid te realiseren, al dan niet in samenwerking met anderen?
  • Kan de professional de eventuele spanning die bij de situatie komt kijken hanteren? 

Kom je er niet uit, raadpleeg dan een collega, de aandachtsfunctionaris in je organisatie of bel anoniem Veilig Thuis.

0800 2000

Werken betrokkenen mee aan de geboden of georganiseerde hulp?

• Toelichting

  De professionals schat in en monitort of zijn inzet tot beweging bij de betrokkenen leidt. En of hij in afstemming met andere betrokken professionals aan de slag kan.  

• Vragen ter afweging
  • Zijn de betrokkenen, alle leden van het cliëntsysteem en het bredere netwerk van (informele) steunfiguren, bereid en in staat de voorgestelde hulp direct aan te gaan?
  • Hebben alle betrokkenen en de betrokken professionals de focus op het stoppen van geweld en een (duurzaam) herstel van de veiligheid?
  • Wordt er door alle betrokkenen gewerkt aan het herstel van directe veiligheid en het wegnemen van de oorzaken van het geweld?
  • Is de hulp gericht op het versterken van de veerkracht en het herstel van de schade die is veroorzaakt door (de dreiging van) huiselijk geweld of kindermishandeling bij de betrokkene(n)?
  • Er is sprake van een gezamenlijke analyse en een risicogestuurd zorgen herstelplan met doelen en evaluatiemomenten? Is dit plan op maat gemaakt met alle betrokkenen van het gezin of huishouden, waarbij de doelen van begeleiding en/of hulpverlening helder zijn gesteld?
  • Indien meerdere professionals betrokken zijn: zijn er voor iedereen bekende afspraken over samenwerking en casusregie op de veiligheid en
    de (en multidisciplinaire) hulpverlening?

Kom je er niet uit, raadpleeg dan een collega, de aandachtsfunctionaris in je organisatie of bel anoniem Veilig Thuis.

0800 2000

Leidt deze hulp tot duurzame veiligheid?

• Toelichting

  Een professional die hulp biedt of organiseert om betrokkenen te beschermen tegen het risico op huiselijk geweld of kindermishandeling, weegt telkens af of de onveiligheid daadwerkelijk stopt of zich herhaalt, ondanks de aanwezigheid van een veiligheidsplan en zorg/herstelplan.

• Vragen ter afweging
  • Stopt het geweld niet binnen de verwachte termijn?
  • Is de problematiek (nog) ernstiger dan verwacht?
  • Worden de gestelde doelen niet behaald binnen de verwachte termijn?
  • Loopt de uitvoering van het veiligheids- en/of hulpverleningsplan vast?
  • Is er specifieke expertise nodig?
• Voorbeeld

  Een jongen van 17,5 jaar woont met zijn moeder en broer in een noodvoorziening. Zijn ouders zijn gescheiden nadat zijn moeder door een gokverslaving al haar geld en ook haar woning is kwijtgeraakt. Zijn vader woont elders. De jongen heeft suïcidale klachten en vertelt aan de hulpverlener dat hij seksueel misbruikt wordt door zijn broer. Hij wordt met spoed elders geplaatst. Daar gaat het echter alleen maar slechter met hem, hij wil terug naar zijn moeder. Dit gebeurt ook na enkele weken. Enkele weken later vertelt de jongen aan de hulpverlener opnieuw over een seksueel incident met zijn broer.

Kom je er niet uit, raadpleeg dan een collega, de aandachtsfunctionaris in je organisatie of bel anoniem Veilig Thuis.

0800 2000